|
138. -
|
Umro je rimski car Hadrijan (Publius Aelius Hadrianus).Tokom vladavine od 117. izvršio je značajne reforme u Rimskom carstvu i utvrdio granice u Germaniji i Britaniji, gde je podigao bedem (Hadrijanov bedem) za zaštitu od upada Škota. Bio je veliki poštovalac grčke kulture i pokrovitelj umetnosti, pisao je stihove, vajao i slikao.
|
|
1099. -
|
Umro je španski nacionalni junak El Sid (Cid) (RodrigoDiaz de Bivar), legendarna ličnost španske epske poezije, glavni lik Kornejeve (Corneille) tragedije "Sid" i Masneove (Mashenet) opere.
|
|
1509. -
|
Rođen je švajcarski teolog francuskog porekla ŽanKalvin (Jean Calvin), vođa frakcije protestantizma u Ženevi (kalvinizam), koja je imala mnogobrojne pristalice u evropskim zemljama, posebno u Francuskoj (hugenoti), i izazvala velike društvene potrese. Njegovo delo "Temelji hiršćanstva" (1536) postalo je priručnik protestantske doktrine.
|
|
1584. -
|
Po nalogu španskog dvora ubijen je holandski princ odOranža Vilem I Ćutljivi, borac protiv španske prevlasti i prvi nasledni namesnik (1581) Holandije.
|
|
1609. -
|
U Minhenu je osnovana Katolička liga kao odgovor naosnivanje Protestantske unije (1608), što je pojačalo tenzije u Nemačkoj koje su dovele do izbijanja Tridesetogodišnjeg rata (1618-48) u centralnoj Evropi.
|
|
1774. -
|
Nakon šestogodišnjeg rata, Rusija i Turska sklopile suKučuk-Kajnardžijski mir kojim je Turska izgubila Krim, prihvatila rusko-tursku granicu na Bugu i priznala Rusiji pokroviteljska prava nad Vlaškom i Moldavijom, kao i nad pravoslavnim podanicima u Turskoj.
|
|
1830. -
|
Na Antilima je rođen francuski slikar i grafičar KamijPisaro (Camille Pišaro), jedan od učesnika prve izložbe impresionista u Parizu 1874. U kasnoj fazi opredelio se za poentilizam Seraa (Seurat) i Sinjaka (Signac).
|
|
1834. -
|
Rođen je češki pisac Jan Neruda, predvodnik generacije "majevaca" - književnika koji su, okupljeni oko časopisa "Maj", promovisali češki književni realizam ("Malostranske pripovetke", "Arabeska", "Železnički radnici", zbirke pesama "Prosti motivi", "Kosmičke pesme", "Balade i romanse").
|
|
1840. -
|
Napadom najmanje 70 nemačkih bombardera na ciljeve ujužnom Velsu, u Drugom svetskom ratu počela je Bitka za Britaniju. Pobeda britanskog vazduhoplovstva u septembru prisilila je Nemce da definitivno odustanu od invazije na Veliku Britaniju.
|
|
1856. -
|
U selu Smiljani, kod Gospića u Hrvatskoj, rođen je Nikola Tesla, naučnik i pronalazač na polju elektrotehnike i radio-tehnike. Od 1884. do smrti 1943. živeo je u SAD. Patentirao je oko 700 pronalazaka od kojih nekoliko desetina ima široku primenu, među kojima je i serija izuma (1896-1914) koji čine temelj savremene radio-tehnike.
|
|
1871. -
|
Rođen je francuski pisac Marsel Prust (Marcel Proust),čije je delo "U traganju za izgubljenim vremenom" ostavilo dubok trag ne samo u Francuskoj već i u evropskoj književnosti 20. veka, i izvršilo veliki uticaj na mnoge književnike.
|
|
1895. -
|
Rođen je nemački kompozitor Karl Orf (Carl Orff), autorpopularne scenske kantate "Karmina Burana". Bavio se i pedagoškim radom, a u nastavu je uveo tzv. Orfov instrumentarij, sačinjen od grupe instrumenata prilagođenih deci.
|
|
1897. -
|
U borbi za prevlast na području gornjeg Nila, francusketrupe zaposele su Fešoude (Kodok) u Sudanu, što je izazvalo ozbiljnu krizu u anglo-francuskim odnosima. Kompromisnim rešenjem 1899. godine, Francuska je dobila zapadni Sudan, a dolina Nila ostala je pod britanskom kontrolom.
|
|
1940. -
|
Francuska Narodna skupština poverila je vlast maršalu Anriju Petenu (Henri Petain), koji je tokom Drugog sveskog rata predvodio kolaboracionističku vladu sa sedištem u Višiju.
|
|
1943. -
|
Anglo-američke trupe u Drugom svetskom ratu iskrcale suse na Siciliju.
|
|
1945. -
|
Virginia Wade, Tennis player
|
|
1953. -
|
Sovjetski lider Nikita Hruščov smenio je ministra unutrašnjih poslova Lavrentija Beriju, bliskog Staljinovog saradnika i egzekutora u staljinističkim čistkama. Berija je kasnije uhapšen, osuđen na smrt i streljan.
|
|
1962. -
|
Iz Kejp Kaneverala lansiran je prvi američki telekomunikacioni satelit "Telstar", koji je omogućio prenos TV programa preko Atlantskog okeana.
|
|
1973. -
|
Bahamska ostrva su stekla nezavisnost u okviru Britanskog Komonvelta, posle 190 godina britanske kolonijalne vladavine.
|
|
1976. -
|
Zbog pucanja ventila u hemijskoj fabrici "Ikmeza" ublizini Milana, oblak hemijskih materija, među kojima i dioksina, teško je zagadio četiri opštine - Seveza, Meda, Dezio i Čezena. To je bila prva ekološka nesreća te vrste u Evropi.
|
|
1992. -
|
Američki sud osudio je bivšeg panamskog diktatora Manuela Norijegu (Noriega) na 40 godina zatvora jer je dozvolio krijumčarenje droge u Panami.
|
|
1994. -
|
Leonid Kučma pobedio je na predsedničkim izborima u Ukrajini.
|
|
1995. -
|
Vojne vlasti oslobodile su iz šestogodišnjeg kućnogpritvora vođu burmanske opozicije i dobitnicu Nobelove nagrade za mir Aung San Su Ći (Suu Kyi).
|
|
1999. -
|
Šest afričkih vlada potpisalo je sporazum o prekiduvatre, čime je okončan građanski rat u Demokratskoj Republici Kongo. Sporazum je potpisan bez učešća pobunjeničkih grupa involviranih u sukobe.
|
|
2000. -
|
U gomili smeća koja se srušila na sirotinjsko naselje,nazvano Obećana zemlja, u Manili (Filipini) stradalo je više od 200 ljudi.
|
