Psiholog vam odgovara

PSIHOLOG VAM ODGOVARA

Veza emotivnog i telesnog zdravlja

Kada se pomene reč zdravlje obično se misli na fizičko zdravlje a kada se ono poremeti ide se kod lekara. A šta se dešava kada je neko, bez valjanog povoda često neraspoložen, ili mu se raspoloženje bez razloga menja ili je stalno u zafrkantskom raspoloženju čak i u sasvim ozbiljnim situacijama. Da li se može govoriti o poremećaju emotivnog zdravlja, kada su emocije u neskladu sa spoljašnjom realnošću? Ne samo da može, već postoji tesna veza između emotivnog i fizičkog zdravlja koji su isprepletani i uzajamno se podupiru.

Veza emotivnog i fizičkog zdravlja očitava se kroz telesne reakcije na podsticaje koji se izražavaju kroz misli, ponašanje i osećanja. To se obično naziva “vezom uma i tela”. Telo nas upozorava brojnim fizičkim signalima da nešto nije u redu, počev od mučnine u stomaku, povišenog pritiska, bola u leđima, osećanja stegnutosti u grudima, gubljenja apetita, umora, glavobolje, gubljenja sna i seksualne želje, gojenja, plitkog disanja itd. Sve to mogu da budu fizički pokazatelji emotivnog nesklada.

Brojni spoljni uslovi doprinose gubljenju emotivne ravnoteže i dovode do stresa, anksioznosti, tuge. Česti povodi za to mogu da budu: nezaposlenost, besparica, neadekvatni stambeni uslovi, smrt drage osobe, razvod, bolest. Isto tako, događaji koji se tradicionalno smatraju srećnim dovode do promene emotivne ravnoteže, na pr. rađanje dece, profesionalno unapređenje, kupovina nove kuće, osamostaljivanje dece.

I najzad, veliki povod za destabilizaciju emotivnog funkcionisanja jeste napuštanje poznatog okruženja i imigracija u jezički i kulturalno novu sredinu. Takav značajan događaj ima i svoje pozitivne i negativne strane i obe se doživljavaju izuzetno intenzivno.

Sem spoljašnjih i unutrašnji, biološki procesi doprinose promenama raspoloženja. Mlada nauka psihoneuroimunologija bavi se odnosom raspoloženja i snage imunog sistema i proučava interakciju uma sa biološkim sistemima tela i društvenim svetom.

Neuroimunološki eksperimenti na životinjama pokazuju da ubrizgavanje određenih supstanci (amfetamina) utiče na promene društvenog ponašanja dominacije i potčinjavanja. Druge supstance (hormon oksitocin) utiču na nežna ponašanja prema drugim jedinkama iste vrste. I brojne druge supstance, koje je telo biološki predodređeno da poseduje, utiču na način na koji se osećamo i ophodimo prema drugima. Kod ljudi recimo zbog smanjenog prirodnog lučenja serotonina dolazi do kliničke depresije, samim tim i izolacije i izbegavanja ljudi.

Zanimljivo je da ponekad drugi ljudi na osnovu našeg ponašanja, držanja tela, glasa, primete promenu našeg raspoloženja a da je mi sami negiramo jer je nismo svesni. Svest o svojim mislima, osećanjima i ponašanju smatra se značajnim za unapređenje emotivnog zdravlja.

Prvi korak ka uspešnom rukovanju emocijama je prepoznati ih i razumeti šta ih je podstaklo. Telo, možda zato što je manje podložno svesnoj kontroli, govori iskrenije od reči te intonacija glasa i nevoljni pokreti tela otkrivaju naša osećanja bolje od samih reči. Sledeći slučaj može poslužiti kao ilustracija.

Nedavno sam, radeći terapiju sa jednom klijentkinjom uočila da svaki put kada pomene određenu osobu njena prekrštena noga počinje silovito da se klati. To nije bilo blago ljuljkanje kome mnogi ljudi pribegavaju kada su nervozni, već oštro, ciljano pomeranje nalik šutiranju. Upitana za osećanja vezana za taj pokret ona nije videla vezu, ali kada sam joj predložila da nastavi sa tim pokretom i dozvoli mu da se razvije, vrlo brzo su joj navrle reči “gubi se iz mog života” i “mrzim te” i tada je na telesnom, a zatim i kognitivnom nivou razumela koliko je bila povređena i ljuta na dotičnu osobu.

Razumevanje povoda za tugu, stres, strepnju može pomoći u nalaženju načina njihovog prevazilaženja dok potiskivanje čini da se osoba oseća lošije i da ih nepotrebno nosi duže nego što situacija zaslužuje.

Promena izvrsena: 20 Apr 2012